بیژن یاور
استاد دانشگاه و صاحب نظر در حوزه مدیریت بحران، ریسک و پدافند غیرعامل
آیا شما جزو کسانی هستید که در محدودیت‌های کرونایی به سفر رفته‌اید؟یا جزو آن افرادی هستید که با‌وجود درخواست خانواده برای سفر، برای حفظ سلامت آنها با وجود تمام مشکلات و حرف‌های مختلف اطرافیان به سفر نرفته‌اید؟ کمی با خود بیندیشیم! براستی کدام رفتار صحیح‌تر است؟ آرامش ظاهری پرمخاطره کوتاه مدت و ریسک بالای ابتلای به بیماری کووید19 با انجام سفر یا صبوری و در خانه ماندن و حفظ سلامت خانواده هر چند که طاقت فرسا و یکنواخت باشد؟
طبق تحقیقات به‌ عمل آمده توسط تعدادی از دانشمندان در ماه‌های اخیر، تحت عنوان «رتبه‌بندی تأثیرگذاری مداخلات دولتی در زمینه کووید19 در سطح جهان» که در ژورنال نیچر منتشر شده است، تأثیرگذارترین مداخلات بر اساس امتیاز به ترتیب عبارتند از: لغو دورهمی‌های کوچک (باامتیاز 83 درصد)، تعطیلی مؤسسات آموزشی (با امتیاز 73 درصد)، اعمال محدودیت مرزی (با امتیاز 56 درصد)، لغو گردهمایی‌های بزرگ و انبوه (با امتیاز 53 درصد)، افزایش در دسترس بودن تجهیزات حفاظت شخصی (با امتیاز51 درصد)، تربیت و برقراری ارتباط فعال با مردم(با امتیاز 48 درصد)، اعمال محدودیت‌های حرکات و جابه‌جایی انفرادی و فردی (با امتیاز 42 درصد)، فراهم نمودن کمک به مردم آسیب پذیر توسط دولت (با امتیاز 41 درصد)، برقراری ارتباط فعال با مدیران (با امتیاز 40 درصد)، تدابیری برای جمعیت‌های خاص (با امتیاز 37 درصد)، افزایش کادر سلامت و درمان(با امتیاز 35 درصد)، قرنطینه (با امتیاز 30 درصد)، فعال‌سازی یا مقرر نمودن پاسخ اضطراری (با امتیاز 29 درصد)، قرنطینه ملی (با امتیاز25 درصد) و افزایش، بهبود و بهینه‌سازی سامانه ردیابی و کشف (با امتیاز 25 درصد) و سایر موارد.
دید، نباید مقطعی، غیرمستمر، شرطی و به یک قسمت خاص معطوف گردد بلکه باید جامع الاطراف و برپایه اصولی مشخص باشد. بر فرض اینکه «قرنطینه ملی» کاملاً هم رعایت گردد، به تنهایی تأثیرگذار نبوده بلکه رعایت سایر موارد در کنار آن نیز به‌ صورت مکمل، ضروری خواهد بود. لذا برنامه‌ای جامع برای پاسخ اضطراری که خود شامل مدیریت، فرماندهی، عملیات و پشتیبانی می‌گردد در عین ملحوظ نمودن پیشگیری‌های لازم و تمرکز بر مدیریت جامع ریسک و آمادگی جامعه هدف برای پاسخ در عین ایجاد تاب‌آوری برای آن، مورد نیاز است. اینکه چرا برخی افراد هشدارهای ایمنی را جدی نمی‌گیرند شاید هنوز در برابر کووید19آن میزان حساسیتی که لازم است، لمس نشده باشد و ملموس نیست! شاید هم وجود عدم قطعیت‌ها و تردیدها در تصمیم گیری‌ها مزید بر علت گردیده است. به‌نظر می‌رسد که می‌باید مطالعه‌ای دقیق در خصوص شناخت انگیزه‌های ایجاد یک نگرش رفتار و مبتنی بر آن در طول زمان صورت گیرد.
در چرخه مدیریت جامع شرایط اضطراری فقط «پاسخ» مهم نیست بلکه از آن مهمتر، «پیشگیری» و تمرکز بر مدیریت مخاطرات، انواع ریسک و تهدیدات در مبحث عدم قطعیت می‌باشد. بدین معنا که عوامل مؤثر در تغییر نگرش منجر به تغییر رفتار از رفتارهای شرطی، انفعالی و واکنشی (مثلا سفر به شمال، ترافیک سنگین در بارندگی و...) به‌سمت و سوی رفتارهای برنامه ریزانه، هوشمندانه، آگاهانه و انتخابی می‌باید طی یک پژوهش جامع استخراج گردد. پیشگیری و پاسخ دو روی یک سکه هستند.
همه ما در هر جایگاهی که هستیم، مسئولیم! مدیریت ریسک و شرایط اضطراری از جمله مباحثی است که نیازمند همدلی، همفکری، هم‌افزایی، همراهی و همکاری مستمر و به دور از روزمرگی‌ها توسط تیمی متشکل از متخصصین رشته‌های مختلف است که جای برخی خالی است. توجه کنیم که موفقیت و پیروزی خود به خود به‌ دست نیامده و تصادفی نیست! بلکه با مدیریت وبرنامه‌ریزی ساخته می‌شود. متفاوت بیندیشیم!

سخنگوی وزارت بهداشت از شناسایی ۱۲۴۶۰ مورد جدید کووید۱۹ در کشور طی ۲۴ ساعت خبر داد و گفت: متأسفانه در این بازه زمانی، ۴۵۳ نفر نیز جان خود را از دست دادند.
به‌گزارش ایسنا، دکتر سیماسادات لاری گفت: از روز یکشنبه تا روز دوشنبه و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۱۲ هزار و ۴۶۰ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که دو هزار و ۷۴۴ نفر از آنها بستری شدند. براین اساس مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۸۶۶ هزار و ۸۲۱ نفر رسید.
لاری ادامه داد: متأسفانه با ثبت فوت ۴۵۳ بیمار کووید۱۹ جدید، مجموع جانباختگان این بیماری به ۴۵ هزار و ۲۵۵ نفر رسید.
وی گفت: خوشبختانه تا کنون ۶۱۰ هزار و ۴۰۶ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند.
لاری با بیان اینکه ۵۸۱۲ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند، گفت: تا کنون پنج میلیون و ۸۲۸ هزار و ۳۰۷ آزمایش تشخیص کووید۱۹ در کشور انجام شده است.

رئیس پلیس راهور درباره میزان جریمه در طرح تردد جدید گفت: از آغاز اجرای طرح ممنوعیت تردد تاکنون، حدود پنج هزار جریمه در کشور انجام شده و تلاش بر این است که با تذکرات و پیامک‌ها اقدامات خود را انجام دهیم و شاهد کمترین جریمه در این رابطه باشیم. به‌گزارش تسنیم؛ سردار سیدکمال هادیانفر درباره اعمال محدودیت‌های تردد در مسیرهای بین‌ استانی و اقدامات پلیس راهور در این رابطه اظهار کرد: بلافاصله بعد از ابلاغ ستاد ملی مقابله با کرونا، عوامل پلیس راهور در ساعت 24 بامداد 30 آبان ماه، در هزار و 181 نقطه اعم از ورودی و خروجی شهرهای قرمز و نارنجی مستقر شدند و انجام وظیفه کردند. در دو روز از اجرای طرح، در تمام محورها شاهد کاهش تردد هستیم. در 48 ساعت گذشته به 156 هزار وسیله‌نقلیه تذکر دادیم که رانندگان 110 هزار وسیله‌نقلیه به این تذکرات تمکین کرده و به مبدأ خود بازگشتند. هادیانفر ادامه داد: بر اساس مصوبات ابلاغ شده به پلیس راهور، در شهرها نیز دوربین‌ها فعال هستند و از ساعت 21 تا چهار صبح اعمال قانون می‌کنند.
ترافیک پایتخت در ساعات محدودیت ۸۰ درصد کاهش یافت
رئیس پلیس راهور تهران بزرگ گفت: ترافیک پایتخت در ساعات ممنوعیت تردد ۸۰ درصد کاهش یافت.  به گزارش ایسنا، سردار محمد حسین حمیدی با بیان اینکه در نخستین شب، این طرح به شکل هشدار و ارشادی اجرا شد، گفت: در این مدت سعی کردیم تا به رانندگان هشدارها و آموزش‌های لازم را بدهیم. اما از یکشنبه شب خودروهای غیرمجازی که اقدام به تردد درسطح شهر کرده بودند به وسیله دوربین‌ها و به مبلغ ۲۰۰هزار تومان برای هر شب جریمه شدند.

فریبا خان احمدی
خبرنگار
با گذشت نزدیک به دو ماه از چرخش بسیار نگران‌کننده ویروس کرونا و فوق قرمز اعلام شدن پایتخت حالا رؤسای بیمارستان‌های سانتر کرونا در تهران از کاهش نسبی ورودی بیماران مبتلا به کووید-19 خبر می‌دهند. در ادامه حمله مرگبار ویروس کرونا به تهران از اوایل آبان تاکنون تقریباً هیچ روزی نبوده که آمار جانباختگان کمتر از 420 نفر در روز گزارش شود، به‌طوری که رکوردهای مرگ‌و‌میر و مبتلایان در کشور در دو ماه اول پاییز سیاه کرونایی هیچ مشابهی در 9 ماه گذشته و در مدت شیوع ویروس کرونا نداشته است در طول دو ماه گذشته اوضاع شیوع ویروس به قدری در کشور به هم ریخته شد که به اذعان رؤسای بیمارستان‌ها تمام تخت‌های بستری از بیماران کووید-19 پر شد و دیگر جایی برای بیمار جدید نبود. در این میان با آغاز پیک سوم کرونا و در ادامه روزهای تلخ کرونایی طرح استفاده اجباری ماسک در تمام فضاهای عمومی و تعطیلی برخی تجمعات از نیمه دوم مهر ماه تدبیری بود که به دنبال کاهش بسیار نگران‌کننده رعایت پروتکل‌های بهداشتی در فضاهای عمومی و افزایش نگران‌کننده آمار ابتلا و تکمیل ظرفیت تخت‌های بستری در بیمارستان‌های پایتخت اتخاذ شد. بعد از آن در پی هشدارهای مکرر مسئولان از روند افزایشی مرگ‌و‌میرها و اعمال برخی محدودیت‌ها میزان استفاده از ماسک در اماکن عمومی و فضاهای سربسته از جمله پاساژها، اتوبوس و مترو و مراکز اداری و بانک‌ها به بیش از 80 درصد رسید. در همین زمینه بود که فرمانده ستاد عملیاتی مقابله با کرونا در کلانشهر تهران اعلام کرد چنانچه استفاده از ماسک به بالای 80 درصد برسد و مردم از شرکت در تجمعات و مراسم‌ عروسی و عزا پرهیز کنند آمار ابتلا در یک ماه آینده روند کاهشی خواهد داشت. البته با ادامه چرخش نگران‌کننده ویروس در سطح جامعه، ستاد ملی مقابله با کرونا تصمیم به تعطیلی دو هفته‌ای و اعمال محدودیت‌های سختگیرانه‌تر در تهران و 260 شهر قرمز و شهرهای نارنجی و زرد گرفت تا حلقه محاصره ویروس را تنگ‌تر کند. مطابق آنچه دست‌اندرکاران نظام سلامت می‌گویند  باید حداقل دو هفته منتظر باشیم تا نتایج و آثار این طرح مشخص شود. با این حال با رؤسای بیمارستان‌های پایتخت درباره اثر بخشی شیوه‌های کنترل قبلی و روند نزولی بیماری کووید-19 در تهران گفت‌و‌گو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
رؤسای بیمارستان‌های سینا، امام خمینی (ره)، فیروزگر و رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری در گفت‌و‌گو با «ایران» از کاهش ورودی بیماران مبتلا به کووید-19 به این بیمارستان‌های معین در تهران خبر می‌دهند با این حال آنها تأکید دارند هنوز نمی‌توان با قاطعیت درباره چرایی کاهش موارد بستری در مراکز درمانی اظهار‌نظر دقیقی ارائه داد چرا که عوامل مختلفی در علت کاهش مراجعه بیماران به مرکز درمانی دخالت دارد و هنوز قضاوت در این‌باره که روند جزئی کاهشی به محدودیت‌های 20 آبان (تعطیلی اصناف از ساعت 6 عصر به بعد) و محدودیت‌های اخیر ربط دارد خیلی زود است و حداقل باید دو تا سه هفته منتظر بمانیم تا نتایج و آثار این محدودیت‌ها را ببینیم اما بدون شک محدودیت‌های قبلی از جمله استفاده اجباری از ماسک و پرهیز از برگزاری تجمعات و همچنین افزایش اطلاع‌رسانی‌ها و میزان مشارکت مردم در رعایت پروتکل‌های بهداشتی در سیر نزولی مراجعه بیماران به بیمارستان‌ها بی‌تأثیر نبوده است.
تاثیر استفاد ه از ماسک و مشارکت عمومی در تغییر آمار بستری ها
رئیس بیمارستان سینا به «ایران» می‌گوید: روند کاهش آمار مراجعه به تریاژ بیمارستان از 8 روز پیش شروع شد یعنی اگر یک هفته پیش روزانه 100 نفر در بیمارستان سینا تریاژ (ویزیت) می‌شدند اکنون این عدد به 50 نفر در روز رسیده است.
دکتر محمد طالب‌پور می‌افزاید: 10 روز پیش روزانه 16 الی 17 بیمار بستری داشتیم. طبق  آخرین آمار بستری  (یکشنبه دوم آذر) تعداد بیمار بستری 7 نفر بود که نشان می‌دهد موارد بستری بیش از 50درصد کاهش داشته است. او درباره چرایی کاهش آمار ورودی بیماران به بیمارستان سینا عنوان می‌کند: ما نمی‌توانیم به راحتی این مسأله را تحلیل کنیم شاید یک دلیلش افزایش استفاده از ماسک در سطح جامعه باشد یا اینکه برخی از بیماران سفر رفتند و ممکن است چند روز بعد با حال بد دوباره مراجعه کنند. با توجه به اینکه بیمارستان ما  در میدان حسن‌آباد و بافت قدیمی شهر است ممکن است برخی به دلیل مشکلات مالی مراجعه نکنند.
دکتر طالب‌پور در ادامه به وضعیت تخت‌ها هم اشاره می‌کند و می‌گوید: ما 140 تخت بیمارستان سینا را برای کرونا اختصاص دادیم هم‌اینک 115 بیمار بستری و 28 تخت خالی داریم در حالی که 10 روز پیش حتی یک تخت خالی هم نداشتیم همه کادر درمان استرس داشتیم مریض بعدی را کجا باید بستری کنیم؟ هر چند که تخت‌های آی‌سی‌یو همچنان پر است ولی همچنان معتقدم که مردم متوجه شده‌اند چنانچه سهل‌انگاری و ساده‌انگاری کنند آمار ابتلا و فوتی ها بالا می‌رود.
رئیس بیمارستان سینا به این نکته هم تأکید می‌کند که اگرچه سیاست اعمال تعطیلی‌ها از سوی دولت نمی‌تواند دائمی باشد ولی یک حسن قابل‌توجه آن این است که عدد و رقم‌ مرگ‌و‌میر و ابتلا را کاهش خواهد داد و بدین ترتیب بعد از بازگشایی‌ها افراد با آرامش خاطر بیشتری بهداشت را رعایت خواهند کرد.
به باور دکتر طالب‌زاده کاهش آمار مراجعه بیماران به بیمارستان‌ها پیام مثبتی است و انگیزه و مشارکت مردم را در رعایت محدودیت‌های جدید کرونایی و فاصله‌گذاری اجتماعی و رعایت بهداشت فردی جدی‌تر می‌کند.
به گفته او، علاوه بر کاهش روند بستری همچین تعداد مرگ‌و‌میر هم به نسبت 10 روز پیش کنترل شده است یعنی اینگونه نیست که بیماران بی‌محابا بدحال شوند به هر حال منحنی مرگ‌و‌میر هم رو به کاهش نسبی است و هیچ تفسیری نمی‌توان داشت شاید علت را باید در سیاست‌های یک ماه گذشته جست‌و‌جو کرد از جمله اجباری شدن استفاده از ماسک، رایگان شدن درمان کرونا در مراکز درمانی و تسهیل بستری تأثیرگذار باشد.
مراجعات بیماران روند کاهشی داشته است
رئیس بیمارستان امام خمینی (ره) نیز در این‌باره به «ایران» می‌گوید: مراجعه بیماران به بیمارستان امام روند کاهشی داشته و ظرفیت پذیرش بیماران نسبت به قبل بهتر شده است البته اینکه بخواهیم این روند کاهش بستری را به کل بیمارستان‌های تهران تعمیم دهیم نیاز به کار پژوهشی دارد اما برداشت من به عنوان تئوری یا فرضیه این است که احتمالاً کاهش مراجعه بیماران به دلیل توجه به اصول پیشگیری، رعایت بهداشت و فاصله‌گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک در دو تا سه هفته گذشته است.
دکتر خسرو صادق‌نیت در ادامه می افزاید: رقم ورودی بیمارستان ما در دو تا سه هفته گذشته روزانه به بالای 250 نفر هم می‌رسید. اما آخرین اطلاعات‌مان نشان می‌دهد که رقم مریض‌های ورودی ما به زیر 150 نفر طی چند روز گذشته رسیده که کاهش خیلی واضحی را شاهد هستیم و این اتفاق مهمی است که در چند روز اخیر افتاده است.
او با بیان اینکه در موج سوم کرونا تعداد مریض‌های بدحال نسبت به دو موج قبلی بیشتر است عنوان می‌کند: احتمالاً یکی از دلایل کاهش آمار مراجعه به بیمارستان گسترش درمان‌های سرپایی هم باشد حتی برخی افراد به دلیل درمان‌های فردی و خوددرمانی دیر به مرکز درمانی مراجعه می‌کنند اگرچه ثابت شده هر اندازه بیماران دیرتر به بیمارستان مراجعه کنند نتیجه درمان ضعیف‌تر می‌شود مراجعه بموقع میزان مرگ‌و‌میر را به زیر 2 درصد کاهش می‌دهد.
رئیس بیمارستان امام خمینی تأکید می‌کند: کاهش موارد بستری در بیمارستان امام نیاز به تحقیق علمی دارد و اینکه بگوییم این روند ربطی به محدودیت‌های قبلی نداشته را هم نه تأیید و نه رد می‌کنم باید اپیدمیولوژیست‌ها در این باره نظر بدهند ولی به هر حال آمار بالای مرگ‌و‌میر نگرانی مردم را افزایش داده و باعث شده محدودیت‌ها و رعایت پروتکل‌ها را جدی بگیرند  از طرفی آموزش‌ها نیز تأثیرگذار بوده‌.
از روزی 260 بیمار به 200 نفر رسیدیم
رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری کاهش میزان بستری بیماران کووید-19 را در این بیمارستان معین تأیید و عنوان می‌کند: قبلاً روزانه 260 بیمار به بیمارستان مسیح دانشوری مراجعه می کردند ولی در سه تا چهار روز گذشته  روزی 200 نفر مراجعه کرده اند.
دکتر پیام طبرسی می‌افزاید: با قاطعیت نمی‌توان درباره علت کاهش ورودی‌ها اظهارنظر کرد  شاید شرایط جوی و برف و باران و محدودیت های کرونایی موجب شده تا رفت‌و‌آمد به این بیمارستان کم شود. با این حال تخت‌ها همچنان پر است و فعلاً با کاهش ورودی مدیریت بیماران بهتر از قبل شده است.
او معتقد است نتیجه اعمال محدودیت های تازه هنوز خودش را نشان نداده ولی شهر خیلی شلوغ است و زمانی این محدودیت‌ها اثربخش خواهد بود که به طور محسوسی ارتباطات اجتماعی کمتر شود.
کاهش بستری‌ها امید وار کننده است
رئیس بیمارستان فیروزگر تهران  نیز به کاهش جزئی میزان بستری بیماران کرونایی اشاره می کند و به «ایران» می‌گوید: قبلاً روزانه بین  180 تا 280 مریض کرونایی بستری داشتیم هفته پیش تعداد مریض‌های بستری ما تا 280 مریض نیز رسید. چند روزی است که تعداد بیماران بستری کمی افت کرده و روزی 240 بستری داریم. کاهش عدد بستری از 280 به 240 در عرض چند روز خبر خوبی است. با این حال همچنان شالوده بیمارستان ما به‌هم ریخته است و 110 بیمار در آی‌س‌یو درگیر کرونا هستند.
به گفته فرهاد زمانی، آمارهای فوتی در کشور بالا رفته و مردم ترسیده‌اند برای همین اغلب افراد ماسک می‌زنند. با وجود آنکه  50 درصد جامعه ماسک استاندارد می‌زنند، 20 درصد ماسک غیر‌استاندارد و 20 درصد هم ماسک نمی‌زنند اما حتی یک نفر فرد آلوده هم برای کل کشور خطرناک است. من از مردم می‌خواهم صبور باشند چون قطعاً تا سال 1400 واکسن کرونا دست مردم ما هم خواهد رسید تا آن زمان در خانه هایتان را قفل کنید دولت با چه زبانی به شما بگوید خطر جدی است و پروتکل ها را باید دقیق اجرا کنید.